Göller Yöresi Nerede? Göller Yöresi Hakkında

Göller Yöresi, Akdeniz Bölgesi’nin batı­sındaki Antalya Bölümü’nün iç kesiminde, irili ufaklı çok sayıda gölün yer aldığı coğrafi birim. Isparta ve Burdur illeri tü­müyle bu yörenin içinde kalır. Bunlara komşu olan illerden Denizli, Afyonkarahisar, Konya ve hatta Antalya’nın bazı küçük kesimleri de Göller Yöresi’ne girer. Eski­den buraya, Eğirdir’de beylik kuran Hamidoğulları’ndan esinlenerek Hamid. Ha- mideli ya da Hamiteli adı verilmiş, ancak daha sonra coğrafi özelliğini yansıtan Göller Yöresi adı kullanılmıştır.

2.500 m’yi aşan dağlarla aralarındaki ova­lık, tepelik, çukur alanlardan oluşan Göller Yöresi, Akdeniz Bölgesi’nin Anadolu içleri­ne uzanan bir parçasıdır. Bu durumuyla Akdeniz Bölgesi’nden Ege Bölgesi’nin Iç- batı Anadolu Bölümü’ne ve Iç Anadolu Bölgesi’ne doğru bir geçiş alanı oluşturur. Göller Yöresi’ni İç Anadolu Bölgesi’nin bir uzantısı gibi görmek doğru değildir.

Orman örtüsünün geniş yer kaplaması ve yağışların İç Anadolu Bölgesi’ndeki kadar düşük ol­maması yöreyi kesinlikle İç Anadolu Bölge­si’nin sınırları dışında tutmaktadır. Ancak komşu coğrafi birimler arasında olağan sayılacak bazı geçiş özellikleri görülmekte­dir. Yöredeki bazı ovalarda yer yer ortaya çıkan step görünümünün nedeni ise, doğal bitki örtüsünün insan eliyle tahrip edilmiş olmasıdır.

Yöreye adını veren en önemli göllerden dördünün boyutları ve taban yükseklikleri batıdan doğuya doğru artar. Acıgöl 836 m, Burdur Gölü 854 m. Eğirdir Gölü 916 m ve Türkiye’nin üçüncü büyük gölü olan Beyşe­hir Gölü 1.121 m yüksekliktedir. Bunlardan Acıgöl ve Burdur Gölü dışarı akışı olmayan birer kapalı havza durumundadır ve bu nedenle suları tuzludur. Eğirdir ve Beyşehir göllerinin dışa akışı olduğundan suları tatlı­dır. Göller Yöresi tümüyle bir kapalı havza değil, içinde yerel kapalı havza durumunda­ki göllerle birlikte dışa akışlı göllerin de yer aldığı, hidrografya açısından çeşitlilik göste­ren bir yöredir. Göller yöresi hangi coğrafi bölgemizdedir


Bu göller yöredeki çukur alanların ancak bir bölümünü kaplar. Göl eksenleri üzerin­deki çukurluklarda alüvyon dolgularının oluşturduğu geniş ova parçalan vardır. Bu göl çanakları yörenin batı yarısında Acıgöl ve Burdur Gölünde olduğu gibi güneybatı- kuzeydoğu, doğu yarısında ise Beyşehir ve
Suğla göllerindeki gibi kuzeybatı-güneydo- ğu doğrultusundadır.

Yöredeki bu doğrultu­lar yüzey şekillerinin ana çizgilerine uygun­dur ve sözü edilen çukurların, yerkabuğu­nun tektonik olaylar sonucunda yerinden oynamasıyla (dislokasyon) belirlenmiş oldu­ğunu gösterir. Eğirdir Gölünün doğrultusu bir farklılık oluşturmaz. Bir boğumla ayrı­lan kuzeydeki Hoyran Gölü, uzantısını oluşturan batısındaki Senirkent Ovasıyla birlikte güneybatı-kuzeydoğu doğrultusun­da uzanır. Eğirdir Gölü ise Kovada Golüyle birlikte kuzey-güney doğrultusundadır. Göller Yöresi’nde tabanı sürekli olarak su altında bulunmayan çukur alanların en göze çarpan örneği İsparta Ovasıdır.

Göller Yöresi’ndeki dağlar da güneybatı- kuzeydoğu ve kuzeybatı-güneydoğu doğrul­tularında uzanır. Bunların en önemlileri olan Barla Dağı (2.372 m), Davras Dağı (2.635 m), Akdağ (2.271 m) ve Katran­cı (Katrancık) Dağının (Kulübe Tepesin­de 2.328 m) uzantıları Teke Yöresi’ndedir. Anamas Dağı (2.388 m) ile Dedegül Dağı­nın (2.992 m) uzantısı da Antalya Körfezi­nin doğusundaki dağlık alanda izlenebilir. Dağların yapılarında genellikle Mezozoyik (İkinci) Zamanda (y. 225-65 milyon yıl önce) oluşmuş kalkerler egemendir. Çevre­lerinde Mezozoyik Zaman ve Eosen Bölü­me (y. 54-38 milyon yıl önce) ait flişler görülür. Volkanik oluşumlarsa fazla yer kaplamaz; Isparta’nın güneybatısındaki Gölcük bunlara örnektir.

 Göller Yöresi kuzeydoğuda Sultan Dağla­rı, kuzeybatıda ise bu dağların kuzey ucun­da 90°’lik bir açıyla başlayan, onlardan daha alçak olan ve Burdur Gölünün kuzeybatı­sındaki Söğüt Dağlarına kadar uzanan ‘bir dağlık kenarla sınırlanır. İç Anadolu Bölge­si’ne batıda önemli bir sınır oluşturan Sultan Dağları, iki yanındaki ovalar arasın­da güneydoğu-kuzeybatı doğrultusunda uzanarak Çay kenti’ yakınında yer alan Topraktepe adlı dorukta 2.519 m’ye yük­selir.

Dağlık alanların geniş yer kapladığı yöre­de, verimli ovalar da bulunduğu için nüfus yoğunluğu az değildir. Göller Yöresi’ııin en önemli kentleri, nüfusu ilk kez 1985′te 100 bini aşan İsparta’yla (1990′da 112.117) Bur­dur (1990′da 56.432) ve Seydişehir’dir (1990′da 42.737).


Ekonomik açıdan çeşitlilik gösteren Göller Yöresi’ndeki başlıca uğraş tarımdır. En çok, başta buğday ve arpa olmak üzere tahıl ekilir. Şeker pancarı üretimi, sebzecilik ve son yıllarda özellikle elma üretiminde bü­yük aşama yapan meyvecilik, tarımdaki çeşitliliği artırmaktadır. Yörenin geleneksel ürünü olan gülyağı ve gülsuyunun sağlandı­ğı gül bahçeleri, Isparta ve Burdur çevresin­de yaygındır.

Hayvancılık genellikle küçük­baş hayvan yetiştiriciliği biçiminde yapılır. Göl balıkçılığı ise ihracata olanak verecek düzeydedir. Yeraltı kaynakları arasında en önemlileri Keçiborlu’daki kükürt ve Seydi­şehir çevresindeki boksit yataklarıdır. Bun- lan işleyen Keçiborlu Kükürt İşletmesi ile Seydişehir Alüminyum İşletmesi tesisleri ve Burdur Şeker Fabrikası, yörenin en önemli sanayi kuruluşlarıdır. Isparta’da yoğunlaş­mış olan halıcılık ise, geçmişi eskiye daya­nan geleneksel bir uğraştır.

 Yöreye demiryolu ulaşımı, Türkiye’nin öteki bölgelerine göre daha erken bir tarih­te başladı. Alsancak’tan (İzmir) başlayarak Büyük Menderes vadisini izleyen demiryo­lu, Eğirdir’e 1912′de ulaşmıştı. Bu hattan ayrılan Gümüşgün (eskiden Baladız)-Bur- dur ve Bozanönü-Isparta hatlan ise Cum­huriyet döneminde yapılmıştır.

Göller Yö- resi’nin özelliklerinden biri de Türkiye’nin çeşitli kentlerini Antalya’daki turistik yöre­lere bağlayan önemli karayollarının bura­dan geçmesidir. Antik Çağda Pisidya adıyla anılan yöre, çeşitli tarihsel kalıntılar, irili ufaklı göller, Burdur kentinin güneydoğu­sundaki İnsuyu ile Şarkikaraağaç ilçesine bağlı Yenişarbademli bucak merkezinin ba­tısındaki Pınargözü mağaraları ve zengin orman örtüsüyle oldukça önemli bir turizm potansiyeline sahiptir.